Τα ζώα στην τέχνη και … στις μικρογραφίες μας

Αναρτήθηκε στις 3 Οκτ, 2024 σε Blog, Ανακοινώσεις, Η τέχνη μέσα μας

Ίσως το παρατηρήσατε, ίσως και όχι. Οι αναρτήσεις μας για χρηστικές πληροφορίες φέτος συνοδεύονται από μικρογραφίες έργων τέχνης που έχουν θέμα τους τα ζώα. Η απεικόνιση ζώων σημαδεύει την έναρξη της προσπάθειας των ανθρώπων για τέχνη -μη ξεχνάμε τις πρώτες βραχογραφίες. Συνεχίζεται, όμως, δια μέσου των αιώνων μέχρι σήμερα, για να αποδώσει τα ζώα, ήμερα και άγρια, με ποικίλους σκοπούς ανάλογα με τις εποχές και τις ανάγκες. Τα ζώα άλλοτε λειτουργούν ως σύμβολα δύναμης, άλλοτε εκφράζουν τρυφερότητα, άλλοτε την ανάγκη επανασύνδεσης με τη φύση, άλλοτε αποτυπώνουν την τραγικότητα και τη ζοφερότητα της ανθρώπινης δραστηριότητας -ποιος δεν θυμάται τη Guernica; Και φυσικά τα ζώα καταγράφηκαν στην τέχνη με ποικίλες τεχνικές και υπό την επίδραση ποικίλων καλλιτεχνικών ρευμάτων.

Εμείς ξεκινήσαμε από τον εξπρεσσιονισμό και έναν εμβληματικό ζωγράφο, τον Franz Marc. «Ο Γερμανός Συμβολιστής και Εξπρεσιονιστής ζωγράφος των αρχών του 20ου αιώνα, είναι παγκοσμίως γνωστός για τη δημιουργία έργων τέχνης με μια τεράστια ποικιλία ζώων. Από αγελάδες και άλογα μέχρι ελάφια και αλεπούδες. Το έργο του είχε στόχο να επανασυνδέσει την ανθρωπότητα με τη φύση, σε μια εποχή που η δυτική κοινωνία πάλευε με τη φτώχεια και τον πόλεμο. [?]

Ο Franz Marc ήταν ένας από τη γενιά καλλιτεχνών που άσκησαν βαθιά κριτική στην εκβιομηχάνιση, και τις αρνητικές επιπτώσεις που θα είχε στον φυσικό κόσμο. Για τον Marc, τα ζώα συμβόλιζαν την προβιομηχανική εποχή της αθωότητας, όταν οι άνθρωποι ζούσαν σε στενή αρμονία με τη γη. Ζωγράφισε σκόπιμα τα ζώα με πολύπλευρο, αφηρημένο τρόπο, έτσι ώστε να διασπαστούν και να ενωθούν σε ένα με την ερημιά γύρω τους. [?] Ο Marc πίστευε ακράδαντα στη σημασία της ενότητας μεταξύ των ανθρώπων, των ζώων και της φύσης, και η τέχνη του εξέφραζε την επιθυμία του να διατηρήσει αυτή τη θέση στον κόσμο, αντί να ενδώσει στις καταστροφικές δυνατότητες της σύγχρονης εποχής των μηχανών».

Αυτά διαβάζουμε στο άρθρο της Μανταλένας-Μαρίας Διαμαντή, που αποκαλύπτει και άλλες πτυχές της απεικόνισης των ζώων από τον Marc, την εξπρεσσιονιστική λειτουργία των έντονων και παράδοξων χρωμάτων, τις συμβολιστικές τους διαστάσεις και τους μεταφυσικούς ακόμη υπαινιγμούς της.

Πέρασε πάνω από ένας αιώνας από τότε που ο Franz Marc εξέφραζε την ανησυχία και την ευαισθησία του. Δεν ξέρω τι θα έκανε σήμερα?

«Τα μεγάλα μπλε άλογα» της μικρογραφίας μας (1911, λάδι σε καμβά, 105.7 cm ? 181.2 cm, Walker Art Center, Minneapolis, Minnesota)(Public Domain, via Wikiart), με τις καθαρές καμπύλες γραμμές τους και τα ζωηρά χρώματα, ενώνονται σε ένα ζωτικό και αρμονικό σύνολο. Με το μπλε τους χρώμα αποδίδουν, κατά τον Marc, μια πνευματικότητα του φυσικού κόσμου, που καλεί τους ανθρώπους να διαφύγουν από την υλικότητα και να ενστερνιστούν μια υπερβατική αίσθηση. Μπορείτε να δείτε και εδώ.